29.01.2010

Sultan Abdülaziz'den Başkan Ulysses S. Grant'e




Asāletlü rütbetlü meveddetlü dost-ı vilā-şi‘ārımız cenābları;

Mösyö Māk Vāyg’ın mukīm elçilik sıfatiyle nezd-i devlet-i ‘aliyyemize ta’yīn olunduğu ifādesini mutazammın irsāl kılınan, nāme-i asīlāneleri kemāl-i memnūniyetle ahz olunmuştur. Devlet-i ‘aliyyemizle Amerikā Hükūmāt-i Müctemi‘ası beyninde der-kenār olan revābıt-ı dostī ve muhādenetin istikmāl-i esbāb-ı te’ekküd ve takarrürü mültezimimiz olub; mümā-ileyhin hidmet-i sefārete intihāb ve ta’yīni, bu matlabın husūlüne delil-i kavī olduğundan, mahzūziyet-i halisānemizi istilzām eylediği ve devletinin te’kīd-i münāsebat-i vifākiyyesi emrinde sefir-i mümā-ileyhin vukū‘ bulacak mesāisinde devlet-i ‘aliyyemiz tarafından dāima mu‘āvenet göreceğinde şübhe olmadığı beyāniyle işbu nāme-i mahsūsumuz tahrīr ve tesyīr kılındığı bi-minnihi Te‘ālā ma‘lūm-i asīlāneleri olduğunda, ba‘d ez īn dahī ifā-yi lāzime-i fütüvvetkāriye himmetleri me’mūlümüzdür.

Fi 5 Şevvāl 1287

Asīl, yüksek ve sevgili yakın dostumuz hazretleri;

Bay Veagh'in dāimī elçilik sıfatıyla devlet-i aliyyemiz nezdine tayin edildiğini bildiren, gönderdiğiniz şerefli mektubunuzu memnūniyetle almış bulunuyoruz. Devlet-i aliyyemiz ile Amerika Birleşik Devletleri arasında istenen dostluk ve yakınlık ilişkilerinin pekiştirilip geliştirilmesini istemekteyiz. Adı geçenin elçilik hizmetine seçilip tayin edilmiş olmasının, bu arzunun gerçekleşmesinde güçlü bir delil olduğundan, bizi son derece memnun ettiğini ve devletinin dostluk ilişkilerini pekiştirme konusunda adı geçen büyük elçinin her türlü çalışmalarına devlet-i aliyyemizin dāima yardımcı olacağını bildiren bu özel mektubumuzun yazılıp gönderildiği Allah'ın izniyle bilgilerinize ulaşmış olacaktır. Bundan sonra da gerekli dostluğun yerine getirilmesinde (ve bunun) devāmı konusunda yardımcı olmanızı arzu etmekteyiz.

29 Aralık 1870


Devamı bir sayfa ötede...

22.01.2010

Atatürk'ün Son Ziyareti


Hikayeyi anlatan Süleymaniye Medresesi'ni son mezunlarından, "Pamuk Hoca" lakaplı Ali Yıldırım. 101 yaşında. Yaşını soranlara; "2 padişah, 11 cumhurbaşkanı gördüm" diyormuş. Bizim konumuzla alakalı söyledikleri ise şöyle:

Mustafa Kemal Atatürk'ü 1938 yılının Ramazan ayında Fatih'te görmüş. Ramazan ayı olduğu için şartlarını zorlayarak Hz. Muhammed'in hırkasının bulunduğu Hırka-i Şerif Camii'ne gitmiş. Tesadüfe bakın ki, Atatürk de yaveri ve şoförüyle buraya gelmiş. O da caminin imamıyla birlikte Atatürk'e eşlik etmiş. Camiye yürüyerek giren Atatürk rahatsızlığı sebebiyle yaveri ve şoförünün kollarında çıkmış. Yıldırım, 'Kısa bir süre sonra da vefat etti.' diyor.


Devamı bir sayfa ötede...

18.01.2010

Abraham Lincoln'den Sultan Abdülaziz'e...



Abraham Lincoln
President of the United States

To His Imperial Majesty, Abd ul Aziz Khan,
Padishah of the Empire of the Ottoman Family.
Great and Good Friend;
I have received the letter which Your Majesty has been pleased to address to me communicating intelligence of the demişe of Your Majesty's honored brother, His late Imperial Majesty Abd ul Majid Khan, and of your accession to the throne of your ancestors. Assuring you of my deep sympathy for the death of your august brother, who was the constant friend of the United States, I beg leave to offer to Your Majesty my sincere and hearty congratulations upon your accession to this throne, with my best wishes that your reign may be happy and glorious to yourself, and prosperous to your realm. Permit me also to assure Your Majesty of my constant and earnest desire to maintain the amity and good correspondence which have always subsisted and still prevail between the nations, and that nothing shall be omitted on my part to cultivate and promote the friendly sentiments always entertained and cherished by this Government in its relations with his late Majesty. And so I recommend Your Majesty to protection of the Almighty.

Written at Washington the second day of October Anno Domini 1861.

Your Good Friend
Abraham Lincoln
* * *

Abraham Lincoln
Birleşik Devletler CumhurBaşkanı

Osmanlı hanedanı memalikinin Padişahı,
Abdül Aziz Han Majeste Cenaplarına
Majestelerinin lütfettikleri mektubundan, saygıdeğer biraderleri Majeste Abdül Mecid Han'ın üful ettikleri ve Zatı Şahanelerinin ecdadınızın tahtına cülus ettiklerini öğrenmiş bulunuyorum. Birleşik Devletlerin daimî dostu olan biraderinin ölümünden ötürü (taziye) ve sempatilerimi Zatı Şahanelerine ulaştırırken, bu tahta çıkışınızdan dolayı samimî ve yürekten tebriklerimi sunmaya müsaadelerini diler, ve saltanatınızın şahsınıza saadet ve şan u şeref getirmesini ve memleketinize mutlu olması dileğini yollarım. Her iki memleket arasında şimdiye kadar devamedip gelen ve şimdi de mevcut olan dostluk ve iyi münasebetlerin muhafazasının daimî ve ciddî bir isteğim olduğunu Zatı Şahanelerine ifade etmek hususunda müsaadelerini dilerim, (Amerika Birleşik Devletlerince) merhum Majesteleri ile daima mevcut olan ve memnuniyetle devamettirilen dostluk bağlarının aynı şekilde tarafımdan takib olunmasına hiç bir şey mani olmayacaktır. Ve böylece Zatı Şahanelerini Ulu Tanrıya emanet ederim.

Washington'da, Ekim'in 2 nci gün ve 1861 yılında kaleme alınmıştır.
Sizin iyi dostunuz
Abraham Lincoln

(Başbakanlık Arşivi, İrade-i seniyye, Hariciye No 10570)
Yazan: Prof. Dr. Akdes Nimet KURAT


Devamı bir sayfa ötede...

Harem Üzerine Notlar

Haremin üst noktasında valide sultan, yani sultanın annesi bulunuyordu. Resmen bütün hareme yayılan, kimileyin de gayri resmi olarak harem sınırlarını aşan bir güce sahipti. İkinci sırada, sultan diye anılan padişah kızları geliyordu. Onları sultanın resmen odalık olarak seçtiği, harem içerisinde ayrı birer daire tahsis ettiği ve yasal olmasa da toplumsal anlamda eş statüsündeki kadınlar izliyordu. Bir sultanın, genelde meşru sayılan dört sayısına bağlı kalınmışsa da, kadınlarından birinin ölmesi veya Eski Saray’a çekilmesi nedeniyle yaşamı boyunca daha çok sayıda kadını olabiliyordu kuşkusuz. Sultanın kadınları, kadınlık konumuna yükselme sırasına göre birinci, ikinci, üçüncü veya dördüncü olarak belirtiliyordu. Yasal nikâh uygulamasına, II. Osman (hük. 16181622), İbrahim (hük. 16401648) ve daha sonra Abdülmecid (hük.18391861) gibi tekil örnekler sayılmazsa, Kanuni Sultan Süleyman’la birlikte (hük. 15201566) son verilmişti.

Sultanın odalıklarının haseki veya haseki sultan diye bir unvanı daha vardı; sultanın yatağına giren her kadınbu unvanla anılıyordu. Arapçadan gelen haseki sözcüğü “bir kimseye özel olan” anlamındadır. Dolayısıyla haseki, yalnızca sultana ait olan kişidir. Sultanın hizmetinde olup sarayın selamlık bölümünde yaşayan erkek hasekiler de vardı. Charles White’a göre, 19. yüzyıl ortalarına, Abdülmecid dönemine gelindiğinde, haseki unvanı artık kadınlar için kullanılmaz olmuştu.
Sıralamada kadınınardından gelen ikbal de sultanın odalığıydı. Sayıları değişmekle birlikte, sultanın gözüne girme sırasına göre, baş ikbal, ikinci, üçüncü ikbal diye sıralanıyorlardı.
Saray haremi değerlendirilirken unutulmaması gereken bir nokta da, her zaman incelikli birtakım davranış kurallarına uyulduğudur. Sultan, belli bir düzen içinde odalıklarına âşıkane ilgisini gösterirken bu kurallara bağlı kalıyordu. Her birinin nöbet gecesi vardı. Bir odalık ancak herhangi bir rahatsızlığı olması durumunda nöbet gecesini kaçırıyordu.
Nöbet sırası gelen bir kadın, sultan onu odasında ziyaret etmeyi yeğlemediyse, sultanın haremdeki dairesine götürülüyordu. Bu ona sultan tarafından zenci haremağası, kızlar ağası aracılığıyla iletiliyordu; kızlar ağası bunu kâhya kadına, o da ikbalin hizmetindekilere bildiriyordu. Bazen kadınlarından biri akşam yemeğinde sultanın davetlisi oluyordu. Osmanlı hanedanının ilk yıllarında böyle bir durumda kadın ayrı bir masaya oturtuluyordu. II. Mehmed (hük. 14511481) döneminden itibaren hanedan üyeleri dışında kimsenin padişahla aynı sofraya oturması söz konusu değildi.
Sultan bazen bir kadın veya ikbalini, eğer hastaysa veya küçük çocukları varsa, dairesinde ziyaret ediyordu.Topkapı Sarayı günlerinde bu gibi durumlarda sultan, harem sakinlerinin ortalıktan çekilmesi için, gümüş kabaralı ayakkabılar giyerek gelişini duyuruyordu. Çünkü, tesadüfen sultanın karşısına çıkmak saygısızlık sayılıyor, kazara sultanla karşılaşmaya hünkâra çatmak deniliyordu. Dahası, Darüssaade (sultanın özel alanı) içinde, hükümdarın bulunduğu ortamda sessizliğin sağlanması, sıkı sıkıya uyulan bir kuraldı.
Bildiklerinin çoğunu Osmanlı tarihçisi Ahmed Vefik’e borçlu olan Charles White şöyle anlatır:

Her kadının hizmetinde küçük bir mutfak ekibi var. Hepsi de hükümdarı lezzetli yiyeceklerle, ki [Abdülmecid’in] buna düşkünlüğü biliniyor, hoşnut etme yarışında. Kadın akşam saatlerini, eğer çocuğu varsa onunla oynamaya, en hünerli kölelerin şarkı veya öykülerini dinlemeye, mücevher ve giysileri tetkike ayırıyor. Kısacası, bu kadınlar da zamanı, haremlerinin mahremiyeti içindeki diğer varlıklı Türklerden farksız bir biçimde geçiriyor. Haremde bulunduğu zamanlarda Sultan, her zamanki yatma saatinde kendi dairesine çekiliyor. Zira, geceyi başka bir yerde geçirdiği pek görülmemiş.

White, sultan kadınları hakkında başka bilgiler de verir:

Evli olmadıkları halde bu kadınlardan ‘Sultan’ın karıları’ diye söz edilmesi yaygın bir hatadır. Hükümdar kızlarına verilen sultan unvanıyla da anılamazlar. Bu kadınlar sultanın huzurundayken divan ya da sandalyeye bile oturamıyorken, sultanın kızları böyle bir ayrıcalığa sahiptir; kadınların yeriyse, yere yayılmış olan minderlerdir. Önceki sultanlar ilk sırada gelen gözdelerine haseki adını uygun görmüşlerse de, bu resmi düzeyde bir unvan değil. Bazı kadınlar haliyle diğerlerine yeğleniyor; ama Sultan’ın bu kadınları, tehlikeli olabilecek kıskançlıklara ve rahatsız edici yaygaralara yol açmadan göz göre göre aldatması zordur. İktidardaki hükümdar…şimdiye dek yalnızca beş hanımı kadınlık konumuna yükseltti. Bunlardan biri…1842 yılında öldü. Büyük Kadın, Esma Sultan’ın (sultanın halası) hediyesiydi… İkincisi, Rıza Paşa tarafından satın alınarak Esma Sultan’a verilmişti. Esma Sultan, yanında yetiştirdiği bu kadını daha sonra yeğenine hediye etmişti. Üçüncüsü Valide’nin hediyesiydi. Dördüncüsü ise, Rıza Paşa’nın ilk karısının yanında yetişmişti.

Bu alıntının ikinci paragrafında anlatılan, kadınlık konumuna yükselme şansına sahip fevkalade güzel ve hünerli bir köleyi padişaha armağan ederek sarayda itibar kazanma çabasıdır. Sözü edilen Rıza Paşa, Abdülmecid’in muhafız birliğinin komutanı Hasan Rıza Paşa’ydı kuşkusuz. Karılarının, sultanın bu iki kadınıyla kişisel ilişkisi olması, büyük olasılıkla sarayda ona çok yarar sağlamıştı. Kadınların saray dışından ziyaretçi kabul etmelerine veya başka bir konutuna giden sultana eşlik etmek dışında saraydan ayrılmalarına izin verilmiyordu. Eskiden sarayda köle olup sonradan evlenmesine izin verilen kadınlar istisnaydı. Bunlar, sarayla bağlarını hiçbir zaman koparmadıkları için, sık sık aracılık yapmaları isteniyordu. Sırf bu yüzden bile talipleri çoktu.

Fanny Davis, Osmanlı Hanımı, YKY.


Devamı bir sayfa ötede...

15.01.2010

Boykot



Sadece Türkiye'ye özgü zannederdik boykotu, küçümseyen insanlar da olur hatta, ne olacak gibi. İsrail'in kahve dünyası İlan's, Ayrılık dizisinden sonra Turkish Coffe'yi satmamaya karar vermiş ve bunu poster haline getirerek camlarına asmış, boykot sürecekmiş müdürün söylediğine göre; ta ki Türkiye hizaya gelene dek :)
Merakımız yeni krizden sonra ne yaptıkları?


Devamı bir sayfa ötede...

14.01.2010

Oxford'un tarafı

Bir kitap Oxford'da yayınlanınca, üniversitenin kalitesine, yayınevinin akademik kariyerine bakarak içindeki bilgiler tartışılsa da "belgeler" doğru kabul edilir ve kısa zaman dünyada yayınlanır, arguman olarak kullanılır.

İşte tarihin en çetrefilli tartışma konularından biri olan Ermeni Sürgünü üzerine çıkan önemli bir kitapta yer alan fotoğrafın, aslında birçok fotoğrafın birleştirilmesinden oluştuğu ve açıkça Osmanlı Devleti tarafını kötülemeyi hedeflediğini Bilkent Üniversitesi Tarih Profesörü Doktor Jeremy Salt kitabı okurken farketmiş.
Oxford Yayınları'na bilgi verilmesi üzerine mevcut olan kitapların imha edileceği açıklanırken, yeni baskıda kitapta tekrar fotoğrafa yer vereceklerini ama altına: Bu fotoğrafı her iki tarafın da başvurduğu sahtekarlıklara örnek teşkil etmesi için yeniden yayınlıyoruz" notu düşeceklermiş. Halbuki kimin sahtekarlık yaptığı ortada değil mi?


Devamı bir sayfa ötede...

13.01.2010

10 Fotografta Osmanlı'nın Renkli İstanbul'u












"Amerikan Ulusal Kütüphanesi tarafından “tarihi renklendirme” projesi kapsamında renklendirilen 200 yıllık 30 İstanbul fotoğrafı yayınlandı. Dünyanın en büyük kütüphanesi olan Amerikan Ulusal Kütüphanesi (National Library of Congress) “tarihi renklendirecek Photochrom projesi” kapsamında 1985 yılında İsviçre’deki Muriset Sanat Galerisi’nden yaklaşık 6 bin adet 1890-1910 yıllarında çekilmiş siyah beyaz Avrupa ve Ortadoğu fotoğrafları satın aldı. Bu kareler İsviçre’nin Zürih kentindeki Photoglob Şirketi’nin laboratuvarlarında yıllarca süren uğraş sonunda photochrom teknolojisiyle renklendirildi ve ortaya İstanbul’un belki de hiç görülmeyen kareleri çıktı." (Kaynak: Vatan/

http://memory.loc.gov/pp/pgzquery.html adresinden diğer fotoğraflara ve büyük hallerine ulaşabilirsiniz.


Devamı bir sayfa ötede...
 
Site Meter